Oraq ayınıñ 22-nde Ukrayina Yuqarı Radası baş qabarcılıqqa qarşı organlarnıñ: NABU (Ukrayina Milliy qabarcılıqqa qarşı bürosı) ve SAP (İhtisaslaştırılğan qabarcılıqqa qarşı prokuratura) salâhiyetlerini sıñırlağan qanun leyhasına qol tuttı. Bu, NABU-da keçirilgen tintüvler ve Rusiye mahsus hızmetleri içün çalışqanından şübheli sayılğan bir dedektivniñ tutulması vaziyetinde oldı, dep yaza "Nastoyaşçeye Vremz" telekanalı.
Salı künü, oraq ayınıñ 22-nde, aqşam Ukrayina prezidenti Volodımır Zelenskıy Rada bir qaç saat evel qabul etken fermannı imzaladı. Kıyev, Lviv, Dnipro ve Odesada qanun leyhasına qarşı narazılıq aktsiyaları keçirildi: narazılıq bildirgenler, qanun qabarcılıqqa qarşı sistemanıñ mustaqilligini yoq ete, dep tüşüne.
NABU hadimlerine qarşı dava aqqında ne belli
Ukrayina Milliy qabarcılıqqa qarşı bürosınıñ (NABU) detektivleri devlet hainligi, Rusiyenen qanunsız ticaret ve oligarhlarnıñ menfaatları içün qabarcılıqta qabaatlana. Ukrayina telükesizlik hızmeti (SBU) ve Baş prokuror ofisiniñ hadimleri memleketniñ farqlı regionlarında NABU-nıñ on doquz hadimini tintti.
Aynı zamanda uquq qoruyıcılar, İhtisaslaştırılğan qabarcılıqqa qarşı prokuraturada (SAP) devlet sırlarını ne qadar sert qorçalanğanını ve gizli malümatnıñ tarqatılmasında kimniñ alâqası ola bilgenini teşkere. SAP, NABU tahqiqat etken davalarnı alıp bara ve Baş prokurornıñ Ofisinden mustaqil. Anda şikâyet eteler ki, teşkerüv vaqtında tahqiqatçılar NABU taqiqatında iştirak etken şahıslarnen bağlı tahqiqat areketleri aqqında bildiler ve şimdi bu planlaştırılğan gizli tedbirler bozula bile. SBU bunı inkâr ete ve "NABU-ğa Rusiye tesirini toqtatqanını" bildire.
Tintüvler vaqtında uquq qoruyıcılar Dnipropetrovsk ve Zaporojjâ vilâyetlerinde NABU detektivler idaresiniñ yolbaşçısı Ruslan Magamedrasulovnı tuttılar, tahqiqatnıñ versiyasına köre, o, Dağıstanda yaşağan ve Rusiye vatandaşı olğan babasına tehnik kendir satqan vaqıtta, aracı edi. Bunı NABU detektivi gizley edi. Salı künü mahkeme Magamedrasulovnı eki ay apiske aldı.
SBU, tam kölemli cenk başlanmazdan evel Rusiyege ketken Ukrayinada yasaq etilgen OPSJ firqasınıñ halq deputatı Fedor Hristenkonı de aña. Tahqiqatnıñ versiyasına köre, ukrayin deputatı "FSB-niñ baş agenti edi" ve qabarcılıqqa qarşı müessisege Rusiye tesiri içün mesüliyetli edi.
Daa soñra SBU "NABU Merkeziy apparatında FSB sıçanını" yaqalağanını bildirdi. Ukrayina kütleviy haber vastalarınıñ malümatına köre, söz Viktor Gusarov aqqında, o, büronıñ elitalı qapalı bölüginiñ hadimi ola. Tahqiqatnıñ malümatına köre, onı 2014 senesi Qırımda qalğan ve FSB tarafından celp etilgen qaçaq prezident Dmitriy İvantsovnıñ qoruv yolbaşçılarından biri idare etti. SBU, NABU hadimi tarafından oña sıñırlanğan malümat berilgeninden 60 adiseni qayd etkenini bildire. Mahkeme onı eki ay apishanede qaldırdı.
SBU-nıñ sabıq hadimi İvan Stupak, NABU-da "problemli insanlarnen küreş" olğanını tüşüne: "Rusiye tarafına iş, malümat berüv, Ukrayina territoriyasına kiriş ve çıqış aqqında malümatnı baqmaqnı rica etüv, silânıñ barlığı, mahküm etilgeni ya da etilmegeni aqında malümat ve ilâhre. Bu, elbette ki, cinaiy bir areket. Bu konkret talaplar, şunıñ içün şimdilik men bunı hucur bir şey olaraq körmeyim. Er bir organda problemli insanlar ola bile ve olarnen küreşmek kerek".
Ukraina telükesizlik hızmetinde deyler ki, NABU reberligini Viktor Gusarovnen bağlı telükeler aqqında evelden haberdar etken ediler. Amma cevap kelmedi, deyler. Büronıñ özünde deyler ki, SBU ile beraber teşkerüv keçirdiler, ondan soñ mahsus hızmet, hadimlerine qarşı deliller yoq, dep bildirdi. Aqiqat sözde ve vesiqalarsız tasdıqlana. Bundan ğayrı, NABU, tintüvler vaqtında üç hadimleri köteklengenini bildirdi.
Qabarcılıqqa qarşı küreşçilerge basqı aqqında beyanatlar ve NABU salâhiyetini sıñırlağan qanun leyhası
Bazı muhalifet deputatları ve faaller mustaqil qabarcılıqqa qarşı organlarğa qarşı davalarnı basqı ve olarnı nezaret altına almaq ıntıluvı olaraq tanıylar.
"Qabarcılıqqa qarşı küreş merkezi" cemaat teşkilâtınıñ icra müdiri Darya Kalenük, NABU prezident Zelenskıynıñ yaqın etrafını köz ögüne aldı, dep ayta:
"Nege [NABU-ğa qarşı dava açmaq]? Çernışov [baş nazir muavini] ya da Mindiç ["95-nci kvartal" studiyasınıñ saibi] kibilerine qarşı davalar olmasın dep. NABU prezident Zelenskıynıñ ve onıñ dostlarınıñ çevresine yaqınlaştı. Oleksiy Çernışov — Yermak ve Zelenskıynıñ qudası ola. Mindiç Zelenskıynıñ etrafında işançlı bir adamdır. Olarnı uquq qoruyıcı organlardan ve cemiyetten mudafaa bücetiniñ parası nasıl qullanılğanı aqqında malümatnı gizlemek pek isteyler".
"Büyük Yedi" devlet elçileri NABU davasınen bağlı qasevetlerini bildirdiler. Bu memleketler Ukrayinanıñ qabarcılıqqa qarşı islâatlarını ve qabarcılıqqa qarşı organlarnıñ teşkil etilmesini er vaqıt destekley edi. Diplomatlar ükümetnen vaziyetni muzakere etmek isteyler.
Ukrayina deputatları ise, NABU ve SAP-nıñ baş prokurorğa boysunğan qanun leyhasına rey berdi. Baş prokuratura NABU-dan davalarnı alıp, olarnı qapata bile. Böyle bir qararnı zalda qabarcılıqqa qarşı küreş komitetiniñ reisi tenqit etti.
"Rica etem, zenaatdaşlarım, öz-özüñizni ve insanlarnı aldatmañız, sizler NABU ve SAP-nı yoq etmek içün degil de, baş prokurornıñ yımşaq quvetleştirilmesine rey beresiñiz. Yoq, zenaatdaşlarım, siz şimdi qabarcılıqqa qarşı infrastruktura demontajı içün rey beresiñiz", — dep bildirdi "Halq hızmetçisi" fraktsiyasından Anastasiya Radina.
Amma qanun leyhası qabul etildi ve prezidentke imzalanmaq içün berildi. NABU ve SAP reberleri, bu deñişmeler olarnıñ mustaqilligini yoq ete ve Kıyivniñ avroatlantik ıntıluvlarını boza, dep bildirdi. Olar Volodımır Zelenskıynı veto aqqını qullanmağa çağıralar.
"Yeromaydan talabı, cemiyet talabı, yüksek seviyedeki qabarcılıqnen küreş talabı olaraq yaratılğan şey bugün parlamentte "regionallarnıñ" vekilleri, şu cümleden NABU ve SAP tarafından şübheli sayılğan şahıslar tarafından yoq etildi. Qayd etmek isteyim ki, bu şahıslar menfaat çatışması şaraitlerinde areket etip, bu qanun içün rey berdi", — dedi NABU müdiri Semen Krivonos.
NABU ve SAP ile olğan vaziyetke Avropa Birligi birden cevap berdi. Mında şunı hatırlattılar ki, mustaqil qabarcılıqqa qarşı institutlar — Ukrayinanıñ Avropa Birligine kirmesi ve Kıyivge Avropa maliyeviy yardımınıñ berilmesi içün şartlardan biridir.
